Nga Hisen Berisha – Deputet i Parlamentit të Kosovës
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka propozuar një traktat të paqes për mossulmim ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, duke synuar një hap të rëndësishëm drejt stabilitetit dhe paqes në Ballkanin Perëndimor. Ky traktat, nëse pranohet dhe zbatohet, mund të përfaqësojë një moment historik në marrëdhëniet mes dy vendeve dhe të krijojë një platformë për bashkëpunim të mëtejshëm.
Përmbajtja e Traktatit të paqrs apo mossulmimit, duhet të përfshij disa elemente kyçe:
1. Respektimi i Integritetit Territorial: Të dy vendet duhez të zotohen të respektojnë kufijtë aktualë dhe të njohin sovranitetin e njëri-tjetrit, duke shmangur çdo akt agresioni apo ndërhyrje ushtarake.
2. Mos-përdorimi i Forcës: Të dy palët angazhohen të mos përdorin forcë apo kërcënim me forcë për të zgjidhur mosmarrëveshjet, por të kërkojnë zgjidhje paqësore përmes dialogut dhe diplomacisë.
3. Bashkëpunimi në Çështjet e Sigurisë: Palët bien dakord të bashkëpunojnë në çështjet e sigurisë për të luftuar krimin e organizuar, terrorizmin dhe kërcënimet e tjera të përbashkëta.
4. Respektimi i të Drejtave të Njeriut: Të dy vendet zotohen të respektojnë të drejtat e njeriut dhe liritë themelore të qytetarëve të tyre, duke përfshirë të drejtat e pakicave etnike.
5. Zgjidhja e Mosmarrëveshjeve: Palët angazhohen të krijojnë mekanizma të përbashkët për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, përfshirë komisione të përbashkëta dhe arbitrazh ndërkombëtar.
Anët pozitive të Traktatit
1. Stabilitet Rajonal: Një traktat i tillë do të duhej të kontribuonte në stabilitetin rajonal, duke reduktuar tensionet dhe duke krijuar një mjedis më të qëndrueshëm për zhvillim ekonomik dhe bashkëpunim.
2. Integrimi Evropian: Përmirësimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë do të rrisë shanset e të dy vendeve për integrim në Bashkimin Evropian, duke përmbushur një nga kushtet kryesore të BE-së për normalizimin e marrëdhënieve.
3. Zhvillimi Ekonomik: Stabiliteti politik do të krijojë një mjedis të favorshëm për investimet e huaja dhe zhvillimin ekonomik, duke sjellë përfitime për qytetarët e të dy vendeve.
4. Përmirësimi i Jetës së Qytetarëve: Traktati do të ndikojë pozitivisht në jetën e përditshme të qytetarëve, duke rritur sigurinë dhe duke përmirësuar marrëdhëniet nder komunale.
Sfida dhe Kundërthëniet për arritjen e një Traktati mossulmimi
Pavarësisht përfitimeve të mundshme, traktati mund të përballet me sfida dhe kundërshtime:
1. Rezistenca Politike: Grupe politike të të dy vendet mund të kundërshtojnë traktatin për arsye ideologjike ose për përfitime politike afatshkurtra.
2. Çështjet e Pazgjidhura: Çështjet e pazgjidhura, si statusi i veriut të Kosovës dhe njohja reciproke, mund të komplikojnë negociatat dhe zbatimin e traktatit.
3. Ndikimi Ndërkombëtar: Faktorët ndërkombëtarë, përfshirë fuqitë e mëdha si SHBA, MB, dhe organizatat ndërkombëtare, mund të ndikojnë në procesin e negociatave dhe zbatimin e traktatit.
Propozimi i Albin Kurtit për një traktat të paqes për mossulmim ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, do ishte një hap i rëndësishëm drejt paqes dhe stabilitetit në Ballkanin Perëndimor, në një kostelacion rrethanash procesuale politike, kur “traktati i paqes” si ide u lansua nga zëvendës Kryeministri i atëhershëm Hajredin Kuçi nga qeveria Thaçi.
Përndryshe ky traktat, është edhe detyrim ndërkombëtarë që e kanë pranuar palët në dialog me Marrëveshjen Planin franko-gjerman, pikën 3, që i detyron palët në mossulmim.
Nëse është si i tillë traktati mossulmimit detyrim nga marrëveshja që e ka pranuar Kurti me 27 shkurt 2023, në Bruksel, atëherë ky propozim ashtu si edhe takimi me QUINT për hapjen e kalimit në urën qendrore mbi Ibër, meqë tjerat janë të kalueshme për automjete e individ, pastaj mostakimi trepalësh në Bruksel duke vënë tre kushte që nuk janë interes i Kosovës por argat Serbisë, është vetëm për konsum politik me efekt elektoral, dhe për të krijuar STATUSQUO, për të cilën DASH na ka sugjeruar se statusquoja është veç interes serbo-rus, për protagonizëm në rajon.
Sikur të arrihej dhe të zbatohej me sukses, ky traktat mund të përfaqësonte një epokë të re të bashkëpunimit dhe mirëkuptimit ndërmjet dy vendeve, duke sjellë përfitime të mëdha për qytetarët e të dyja palëve dhe për rajonin në tërësi.
