Përballë tensioneve në rritje, objektivi strategjik kryesor i Vladimir Putin është tashmë i qartë: të shpërbëjë NATO-n dhe të ekspozojë dobësitë e aleancës.
Me Rusinë që po përjeton pengesa në Ukrainë, kërcënimi i menjëhershëm për anëtarët e NATO-s si Polonia dhe shtetet baltike mund të zbutet disi.
Megjithatë, është në Ballkan ku krahu më i dobët i NATO-s, duke paraqitur një objektiv të përshtatshëm për ambiciet e Rusisë.
Këtë javë, në një nga konfrontimet më të këqija që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës nga Serbia në vitin 2008, dhjetëra serbë të armatosur rëndë sulmuan policinë në veri të Kosovës dhe u barrikaduan në një kishë ortodokse; një incident që la të vdekur një polic dhe tre nga sulmuesit.
Liderët e Kosovës, kuptohet, e cilësuan atë si një sulm terrorist. Presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, mohoi çdo përfshirje, duke iu ankuar ambasadorit të Rusisë në Serbi se kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, po kryente “spastrim etnik brutal” me mbështetjen e Perëndimit.
Ky përshkallëzim është një ëndërr e realizuar për Moskën. Serbia dhe Rusia i kanë përgatitur serbët për përshkallëzime në Kosovë prej muajsh, duke ndezur tensionet në Ballkan për të larguar Perëndimin nga lufta e tij në Ukrainë. Ata kanë vërshuar hapësirën e informacionit me propagandë duke përsëritur pretendimin e vjetër se Kosova i përket Serbisë – një artikull propagandistik argumentoi se Britania e Madhe po përgatit një luftë atje. Siç e di çdo student i historisë së Ballkanit, një retorikë e tillë ka ndezur më parë dhunën etnike në rajon.
Rusia shpejtoi të përfitonte nga incidenti: një zëdhënës rus deklaroi se “presioni shtesë perëndimor” po e çonte “të gjithë rajonin e Ballkanit në një prag të rrezikshëm”. Putini e di se nuk ka nevojë të dërgojë forca ushtarake në Ballkan – ai mund të përdorë luftën hibride për të destabilizuar rajonin dhe për të rivendosur Rusinë si të vetmin negociator të besueshëm të konfliktit atje. Ky plan realizon tre qëllime: të largojë Perëndimin nga Ukraina, të forcojë pozitën rajonale të Moskës dhe t’i japë Putinit ndikimin e fuqive perëndimore nëse ata duan të mbajnë konfliktin në rajon nga përshkallëzimi.
Përfiton edhe Serbia. Vuçiq ka qenë duke e përshkallëzuar situatën në Kosovë dhe më duke e de-përshkallëzuar, kështu duke e pozicionuar veten si shtyllë të stabilitetit dhe duke e përdorur atë si mjet pazaresh me Perëndimin. Qëllimi i Vuçiqit është të ruajë pushtetin dhe kriza e Kosovës e ndihmon atë të largojë vëmendjen nga çështjet e tij politike të brendshme dhe të rrisë mbështetjen për zgjedhjet e ardhshme.
Të premten Shtëpia e Bardhë ndërmori hapin e paprecedentë duke paralajmëruar publikisht për një “dislokim të madh ushtarak serb përgjatë kufirit me Kosovën”. Sado e rrezikshme të jetë kjo, Vuçiq e di se nuk ka nevojë të dërgojë ushtri. Në vend të kësaj, ai mund të përdorë librin e lojërave të Putinit dhe të dërgojë “burra të vegjël të gjelbër” ushtarë pa shenja për të minuar Kosovën dhe për të krijuar një mohim të besueshëm. Ndoshta kjo është pikërisht ajo që ka ndodhur tashmë.
NATO ka njoftuar se është duke forcuar praninë e trupave të saj në Kosovë – me Ministrinë e Mbrojtjes të Mbretërisë së Bashkuar që transferon komandën e një batalioni të ushtrisë në NATO për të ofruar ndihmë – por ajo duhet të bëjë më shumë dhe më shpejt, për të shuar dhunën dhe për të paralajmëruar Rusinë dhe Serbinë. Më urgjentisht, ajo duhet të përshpejtojë operacionet e saj të informacionit brenda dhe jashtë vendit. Një krizë tjetër e Kosovës mund të përhapet lehtësisht në Maqedoninë e Veriut, një vend anëtar i NATO-s, dhe do të kishte implikime të mëdha për mbrojtjen evropiane në një kohë kur SHBA-ja është e hutuar nga zgjedhjet e saj të ardhshme. Ky është një moment i rrezikshëm, por pakkush është duke folur për të.
Tre dekada pas shpërbërjes së përgjakshme të Jugosllavisë, tensionet etnike në Ballkan nuk janë larguar asnjëherë. Pavarësisht superioritetit ushtarak që ka NATO, ka një dorë të dobët në Ballkan dhe Rusia vazhdon ta manovrojë. Ka ardhur koha që NATO ta përforcojë praninë e saj në rajon dhe ta vendosë Rusinë në mbrojtje.
Shkrimi origjinal është botuar në The Telegraph, ndërsa është përkthyer nga Klankosova.tv.
Ivana Stradner është studiuese në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive, Ivana Stradner
