Hisen Berisha / Budapest
Në kuadër të konferencës ndër-parlamentare për politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë (CFSP) dhe politika e përbashkët e sigurisë dhe mbrojtjes (CSDP) në dy sesione u trajtuan aspekte të rëndësishme dhe sfiduese të politikës së mbrojtjes dhe sigurisë së Bashkimit Evropian (BE), duke theksuar dinamikën e qeverisjes në këtë fushë dhe implikimet e jashtme të saj. Me zhvillimet e fundit dhe me mungesën e hulumtimeve të thelluara për proceset specifike të politikës së mbrojtjes në BE, kërkohet një fokus më i madh akademik dhe politik për të kuptuar në thellësi këtë dimension të ndërlikuar. Rritja e pjesëmarrjes së shteteve anëtare në këtë proces dhe ndikimi i saj brenda dhe jashtë BE-së mbeten çështje thelbësore për t’u shqyrtuar më tej.
Sesioni i parë i konferencës u përqendrua në karakteristikat e qeverisjes së politikës së mbrojtjes në BE dhe sfidat që dalin nga pjesëmarrja e shteteve anëtare në këtë proces politik të europianizuar. Mbrojtja, ndryshe nga fushat e tjera politike të BE-së, përfaqëson një hapësirë veçanërisht të ndjeshme politikisht, që mbështetet shumë në natyrën ndërqeveritare dhe kërkesën për konsensus mes vendeve anëtare.
Procesi i europianizimit në këtë fushë kërkon hulumtime më të thelluara për të kuptuar më mirë mënyrën se si qeveritë e ndryshme kontribuojnë në zhvillimin e politikave mbrojtëse dhe çfarë ndikimi ka kjo pjesëmarrje për shtetet e vogla, të mëdha, të reja dhe të vjetra anëtare të BE-së.
Ndërkohë që dinamika e qeverisjes është ende në fazat e saj të hershme, studimi i procesit të europianizimit mund të ndihmojë në identifikimin e aspekteve të përbashkëta dhe të ndara në politikën e mbrojtjes. Kjo temë është veçanërisht e rëndësishme në kontekstin e përfshirjes së aktorëve të ndryshëm në nën-sisteme të ndryshme të politikës së mbrojtjes. Po ashtu, evolucioni i politikës së mbrojtjes në BE po ndikohet nga ndërthurja gjithnjë e më e thellë e dimensionit civil dhe ushtarak të sigurisë, duke krijuar një terren të ri për analizë. Pavarësisht se mbrojtja është tradicionalisht e lidhur me aftësitë ushtarake, ka një prirje në rritje që ta shohim atë si një fushë që përfshin gjithashtu sigurinë civile, veçanërisht në një epokë kur ndarja midis sigurisë së brendshme dhe të jashtme është bërë më e paqartë.
Një tjetër çështje që u trajtua gjatë këtij sesioni ishte mekanizmi i arritjes së konsensusit në fushën e politikës së mbrojtjes. Si një fushë politikisht e ndjeshme, nevoja për konsensus dhe presionet e bashkëmoshatarëve mbeten mekanizma kryesorë për zhvillimin e mëtejshëm të kësaj politike në BE.
Hulumtimi i mëtejshëm mbi socializimin dhe presionin që ushtrohet brenda kësaj kornize ndërqeveritare mund të zbulojë dinamikat e brendshme të procesit vendimmarrës dhe mënyrën se si arrihen kompromiset.
Sesioni i dytë trajtoi implikimet e jashtme të politikës së mbrojtjes së BE-së dhe ndikimin që ajo ka në marrëdhëniet transatlantike, në fqinjësinë e BE-së, dhe në arenën globale. Me rritjen e rëndësisë së BE-së në këtë fushë, lind nevoja për të kuptuar më mirë se si kjo politikë e re ndikon në lidhjet me aktorë të tjerë ndërkombëtarë, si NATO dhe SHBA, dhe se çfarë roli luan BE-ja në përballimin e sfidave të reja të sigurisë në fqinjësinë e saj dhe më gjerë. Në këtë kontekst, studimi i marrëdhënieve transatlantike është thelbësor, pasi evolucioni i mbrojtjes evropiane mund të ketë pasoja të rëndësishme për arkitekturën e sigurisë transatlantike.
Ndërsa BE-ja ka filluar të zhvillojë kapacitete ushtarake, një nga sfidat kryesore mbetet përkufizimi i rolit të saj si një aktor ushtarak në skenën ndërkombëtare. Ajo nuk përshtatet lehtësisht me konceptin tradicional të një fuqie ushtarake, dhe natyra e saj civile dhe ndërkombëtare ngre pyetje të reja rreth ndikimit që mund të ketë në mjedisin global të sigurisë. Sfidat për të arritur një qasje të unifikuar përmes mekanizmave të brendshëm të BE-së janë të shumta, dhe natyra e politikës ndërqeveritare bën që çdo hap drejt një mbrojtjeje të përbashkët të jetë më shumë një proces i ndarë dhe fragmentar sesa një politikë kohezive kolektive.
Në përfundim, sesionet e konferencës sollën në pah rëndësinë e politikës së mbrojtjes së BE-së si një fushë në zhvillim, që kërkon studime dhe analiza të thelluara për të kuptuar më mirë dinamikat e brendshme të qeverisjes dhe implikimet e saj në skenën ndërkombëtare. Politika e mbrojtjes së BE-së mbetet një fushë me sfida të konsiderueshme, por gjithashtu me potencial të madh për të ndikuar në mënyrën se si siguria dhe mbrojtja konceptohen dhe zbatohet brenda dhe jashtë kufijve të saj.
