Në një epokë kur komunikimi dhe realiteti janë vetëm pak sekonda larg, shprehja “luftë në mes të Evropës” na kujtonte librat e historisë apo luftën e para 2 dekadave në Bosnjë e Kosovë. Ndodhi që ishim gabuar.
Në pragun evropian goditi fort dhe befasisht lufta e vërtetë, ajo me armatime të rënda, bombardime dhe viktima të pafajshme, duke na rikujtuar se sa të brishtë jemi dhe se Evropa e paqtë nuk ekziston më.
Në 10 orë mund të tregohet shumë pak e, megjithatë, në 10 orë objektivi këmbëngulës i Ben Blushit ka rrugëtuar në shumë cepa të Ukrainës, tanimë të tjetërsuar. Shkrepje që rrëfejnë histori ndërtesash, aty ku dikur frymonte jetë, por që tani na shfaqen gërmadha. Imazhe rrugësh ku fëmijët shkelnin për të shkuar në shkollë e kopshte, e që realiteti i ri i ka kthyer në kampe armatimesh. Burra dhe gra me uniformë, që para pak muajsh jetonin si qytetarë të lirë të vendit të tyre, tani luftojnë për mbijetesë dhe janë kthyer në ushtarë për të mbrojtur vendin e tyre të sulmuar.
10 orë në Ukrainën e tjetërsuar, ku çdokujt i është dashur të ripërshtatet për të rezistuar. Ky projekt personal i Ben Blushit nisi si nevojë për të sjellë dëshmitë jetësore gjatë këtij udhëtimi domethënës dhe të pazakontë. Imazhet na flasin. Ato janë sot dëshmi përpara nesh, pikërisht për të na përballur me këtë realitet të ri, që ka ndikim jo vetëm në Evropë, po në të gjithë botën.
67 fotografi shtrihen sot në të gjithë hapësirën ekspozuese të Qendrës për Hapje dhe Dialog, në një rrëfim tjetërsues të zemrës së Ukrainës, të Kievit dhe të rrethinave të tij.
Jo pa qëllim, zgjidhja kuratoriale na përball fillimisht në hyrje me imazhe që godasin në shpirt.
Avionë luftarakë në pritje për të papriturën, që njëkohësisht u bëjnë hije dy zonjave, si në një çast të vjedhur qetësie në mes të çmendurisë. Statuja e Nënës Ukrainë në sfondin e pikëlluar nga tanke dhe ushtarë. E përballë saj një burrë shteti që refuzon të dorëzohet, edhe kur ndjesitë arratisen nga sytë.
Në këtë rrugëtim ndodhen ndërtesa të tjetërsuara dhe simbole, si busti i poetit ukrainas Taras Shevçenko, i gjymtuar me një plumb në ballë, që var kryet si të donte të mos shihte të gjithë këtë çmenduri njerëzore. Edhe biblioteka, dikur burim qetësie shpirtërore, është “thirrur” në luftë, duke u shndërruar në llogore.
Hap pas hapi dallojmë imazhe të qytetarëve që kanë vendosur të jetojnë ende në Kiev. Pas portreteve të ushtarëve në gatishmëri, na shfaqet një çift që përqafon jetën. Vështrime vajzash që e kanë gjetur buzëqeshjen edhe në një kohë absurde si kjo që po jetojnë.
Befas shpresa ngjallet, kur në rrugëtim zbulojmë të rinj që këmbëngulin të jetojnë, të kërcejnë, të dashurojnë, në rrugët e vendlindjes së tyre të lënduar, por kurrsesi të humbur. Rikthimi i jetës, i ndrojtur dhe rastësor, na dëshmon edhe një herë për nevojën e pakundërshtueshme të shpresës te qeniet njerëzore.
Ndoshta Ukraina nuk do të rikthehet kurrë më siç ishte, por, nëse në 10 orë Ben Blushi arriti të na përcillte kaq shumë ndjesi përmes këtyre fotografive, besimi se ky vend do ta rigjejë identitetin e rrëmbyer qëndron mbi gjithçka.
